[ vooraf ]
---
Kleinzielige censuur bij De Gelderlander
---
[ Braams blik ]
---
Henk Braam kijkt naar Nijmegen
---
[ Cartoon ]
---
Geen NEC-vlaggetjes meer op stadsbussen
---
[ Fotovisie ]
---
Geïllustreerde column:
Parkeertuinen

---
[ Recensies ]
---
[ lees ]
Valkhofpark symbool van vergane glorie

---
[ kijk ]
Sluwe impasse voor vossenhartjes

---
[ verder ]
---
|Column|
Dik Hout:
Verraad GroenLinks

---
|Column|
Nijmeegse Zaken

---
Kort en bondig
---
[ meest gelezen ]
---
Artikel:
Nijmegen woongroepstad van Nederland
Editie: juni 2004

---
Artikel:
Eddie en Alex van Halen
en hun Nijmeegse wortels <
Editie: februari 2011

---
Artikel:
Braams blik
Editie: juli 2013

---
Artikel:
Het Stadskrantstatendebat Editie: februari 2011

---

--== recensie ==--

--== [ lees ] ==--

Valkhofpark symbool van vergane glorie

door Max van Wel

„Het Valkhofpark van 1800 verdient een restauratie.” Met deze ondubbelzinnige stellingname besluit Sandra Langereis haar jarenlange studie over het Valkhof, gefinancierd door de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek.

In haar uiterst verzorgde boek Breken met het verleden neemt zij als uitgangspunt dat geschiedenis meestal eenzijdig is gericht op bewaren en herdenken. Vernielde herinneringsplekken worden vaak over het hoofd gezien, maar zijn minstens zo belangrijk. Het uitwissen van uitingen uit een verwerpelijk verleden dient daarbij als start voor de schepping van een nieuwe tijd. De afbraak van de middeleeuwse burcht op de Valkhofheuvel vormt hiervan een fraai voorbeeld, zo laat Langereis zien.

In de prehistorie al in gebruik als grafheuvelveld, kenmerkt deze plek zich door een bewogen geschiedenis van vernietigen en vernieuwen.
Hier brandden de opstandige Bataven in het jaar 70 de Romeinse hoofdplaats van het Bataafse gebied plat.
Hier verwoestten de Noormannen in 881 de verblijfplaats die Karel de Grote had opgetrokken als een van zijn onderkomens voor het rondreizen met zijn hofhouding in zijn enorme rijk.

En hier moest in 1796 de burcht van Barbarossa het van de Gelderse patriotten ontgelden toen herstel van de beschadigingen door de Franse revolutielegers te kostbaar bleek voor de Staten van Gelre, de eigenaar van het kasteel.

De vernietiging van de Valkhofburcht plaatst Langereis verhelderend in het revolutionaire tijdvak van de Bataafse Republiek, waarbij de antidemocratische arrogantie van Nijmegen olie op het vuur was. Zelfs een pleidooi van Johannes in de Betouw om het burchtcomplex tot ruïne te laten vervallen als ‘gedenkstukken’ van vervlogen tijden kreeg hierdoor geen steun. Door de kapellen aan te kopen, wist Nijmegen die op de valreep van de slopershamer te redden.

Na de sloop van de ‘tirannenburcht’ verscheen vervolgens het schilderachtige Valkhofpark van landschapsarchitect Johann David Zocher senior, die het later schopte tot hofarchitect van koning Lodewijk Napoleon en onder meer de tuinen van Huis ten Bosch en Paleis Soestdijk ontwierp.

De bijzondere ligging in de omgeving, op een vanaf onze jaartelling gekerfde plek vol vernietiging, met daarbij de aanwezigheid van échte ruïnes, maken dit stadspark uniek in de wereld als spectaculaire herinneringsplek. Die internationale allure van het Valkhofpark wordt in Nijmegen nog steeds niet goed onderkend, stelt Langereis.

Voor wie met verstand van zaken wil meepraten over het opnieuw bouwen van een donjon op het Valkhof is dit boek zonder meer een must. De keuze om de imposante Reuzentoren van de vernietigde burcht na te bouwen, is namelijk net zo willekeurig als een reconstructie van het oorspronkelijke Romeinse fort waaraan Nijmegen haar ontstaan dankt. Of een herbouw van de residentie van Karel de Grote, want Nijmegen geldt immers ook als Keizer Karelstad.

Geheel eigen aan het wetenschappelijk karakter van de studie is het taalgebruik ondanks de vlotte schrijfstijl soms behoorlijk intellectueel. Wie zich hierdoor niet laat ontmoedigen, verrijkt zichzelf met een boeiend en uitermate informatief verhaal voorzien van interessante Europese uitstapjes over een klein stukje aarde dat een bijzondere geschiedenis in zich herbergt van meer dan 2000 jaar.

Heb respect voor wat is verdwenen, is de uitkomst van Langereis’ benadering. Beschouw het markante Valkhofpark als resultaat van de wervelende geschiedenis op deze plek. Een waardig monument, niet alleen qua opzet, maar ook om te herinneren wat er niet meer is. Een nieuw bouwwerk oprichten in de vorm van een donjon maakt de essentie van het park kapot.

Dit boek kan zó mee als bijlage bij het zoveelste afwijzende advies van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed over de plannen daartoe.

 

Breken met het verleden. Herinneren en vergeten op het Valkhof in de Bataafse revolutiejaren.
Sandra Langereis
Uitgeverij Vantilt, Nijmegen (2010).
ISBN 978.94.6004.036.8
Prijs: 17,50 euro.

 

Webmaster: Joris Teepe