Na de lancering van de historische Canon van Nederland ontsprongen in alle uithoeken van het land vergelijkbare overzichtswerken. De canon van Nijmegen werd in 2009 voltooid en nu heeft ook Gelderland haar eigen geschiedenis in vijftig vensters.

	Klik op het plaatje om te vergroten

Evenals bij de Nijmeegse editie vormt Dolly Verhoeven de redactie van het boek, ditmaal samen met Marc Wingens. Verhoeven heeft duidelijk een andere aanpak gekozen bij de Gelderse editie. De canon is prachtig gebonden en twee slagen groter dan zijn Nijmeegse voorganger. Dit in schril contrast met het compacte boekje uit 2009, volgepropt met kaderteksten, tijdbalken, afbeeldingen en hooguit honderd woorden per venster.

De canon van Gelderland besteedt uitvoerig aandacht aan elk van de vijftig thema’s. In plaats van een korte samenvatting krijgt de lezer een compleet beeld van ieder onderwerp. Bovendien bieden de auteurs mogelijkheden voor nadere verdieping met de verwijzing naar verwante literatuur, websites, musea en streekbezoeken. Dit versterkt de betrouwbaarheid van de tekst en brengt het verleden dichterbij.

Ondanks de overlap met zowel de nationale als de Nijmeegse variant komen verrassende en vernieuwende Gelderse thema’s aan bod. Het ontstaan van de biblebelt in de negentiende eeuw is bijvoorbeeld een interessant venster over de gereformeerde dorpen in het noorden en westen van onze provincie. Ook het venster ‘Oerendhard’ valt op. In de Achterhoek ontstond in de jaren zeventig een typische plattelandscultuur onder aanvoering van de muziekband Normaal. Dit geeft een verrassende visie op de culturele ontwikkeling van de regio.

Toch bekruipt je tijdens het lezen van het Gelders verleden een gevoel van geconstrueerde identiteit. Een nationaal gevoel of binding met een stad lijkt eenvoudiger op te roepen dan provinciale verbondenheid. De gedeputeerde voor cultuur van de provincie Gelderland, Hans Esmeijer, geeft dit tussen de regels toe. In het voorwoord van zijn hand stelt hij dat de canon „kan helpen bij onze speurtocht naar onze Gelderse identiteit”. Het saamhorigheidsgevoel in de provincie Gelderland, legt het immers nog steeds af tegen het verschil tussen de Achterhoek, gereformeerde dorpen op de Veluwe en de Nijmeegse zachte G.

Los van ideologische doelstellingen is het boek uitermate geschikt voor een grondige inwijding in de regionale geschiedenis. Het bevat meer inhoud dan de gemiddelde canon en biedt daarbij handvatten voor nadere verdieping. Bijkomend nadeel is de verwachting die het predicaat canon oproept. De lezer die in een paar woorden bijgepraat wil worden over een thema in de Gelderse geschiedenis, haalt wellicht niet het einde van de tekst.

 
Geschiedenis van Gelderland. De canon van het Gelders verleden.
Onder redactie van Dolly Verhoeven en Marc Wingens.
Walburg pers, Zutphen.
Prijs: 29,95 euro tot 1 mei 2011, daarna 34,95 euro.