Het is tegenwoordig geen pretje om een paardenkastanje te zijn. De afgelopen vijf jaar werden bijna alle kastanjes geplaagd door een motje van enkele millimeters, de kastanjemineermot. Deze legt haar eitjes in de bladeren van de kastanjes en de rupsjes daarvan vreten het blad van binnenuit op. Daardoor zijn er het hele seizoen bruine bladeren aan en rond de kastanjes te zien. Fataal is het niet, wel verzwakt het de kastanjes om zich te verdedigen tegen andere infecties die normaal niet dodelijk zijn. Tot nu toe is er nog niets tegen gevonden.

In 2002 diende zich een onbekende ziekte aan, de zogeheten bloedingsziekte. Sinds dit jaar grijpt deze als een epidemie om zich heen met rampzalige gevolgen. Geen enkele paardenkastanje overleefde de mysterieuze ziekte, die geen onderscheid maakt tussen oude en jonge bomen. Ook tegen deze aandoening is nog niets gevonden.

Het beginstadium van de bloedingsziekte valt nauwelijks op. Alleen een geoefend oog ontdekt de kleine roestbruine vlekjes op de stam. Die bruine plekjes worden groter en er komt vocht uit. Dit is het bloeden van de boom. De vloeistof die eerst helder is, wordt donker en plakkerig. Op de bast blijven donkere vlekken of strepen achter die zichtbaar maken dat de boom het volgend seizoen niet meer haalt. De ziekte heeft soms een snel verloop: een getroffen kastanje kan in drie maanden dood zijn.

Landelijk zijn inmiddels drie op de tien kastanjes aangetast. Het westen loopt daarin voorop. In Oegstgeest is bijvoorbeeld 85 procent van de 300 kastanjes ziek. De vrees bestaat dat alle kastanjes eraan gaan.

In Nijmegen is het beeld nog onduidelijk. Het overzicht ontbreekt omdat de vacature kwaliteitsbeheerder groen pas afgelopen maand na lange tijd kon worden ingevuld. De stad telt volgens de gemeente ruim 2000 exemplaren in alle soorten en maten. De voorlopige schatting is dat daarvan “enkele honderden” zijn aangetast. Meer kan persvoorlichting hierover niet zeggen, mede omdat de eerste ziekteverschijnselen met het blote oog zo moeilijk te zien zijn.

Volgens Alex de Meijer van de Bomenwerkgroep Nijmegen ziet het er somber uit. “De ziekte verspreidt zich razendsnel in Nijmegen. Elke keer als ik rondfiets door de stad, ontdek ik weer andere kastanjes die zijn aangetast. Zo is op het Stationsplein bij Metterswane de helft aangetast.”

Voor veel plekken en straten zijn paardenkastanjes in Nijmegen beeldbepalend. Een aantal van deze stadsgezichten staat op deze pagina. Hoe het er daar uitziet als de bomen ineens door de ziekte worden geveld, is nauwelijks voor te stellen. Misschien is het de laatste herfst van deze paardenkastanjes en vallen deze beelden volgend jaar al onder de noemer nostalgie. Want voorlopig staat iedereen machteloos als de bloedingsziekte toeslaat.

De werkgroep Aesculaap waarin wetenschappelijk Nederland zich verenigt om de bloedingsziekte te onderzoeken, komt rond de tijd dat dit nummer van de Stadskrant verschijnt met een rapport over de ziekte. Hoewel Nijmegen nog niet is aangesloten bij Aesculaap, worden wel alle gegevens over zieke bomen doorgegeven. Burgers die zieke paardenkastanjes ontdekken, kunnen dat melden bij de Bel-en-herstellijn (3292329).