[ vooraf ]
---
Domjon: het referendum
---
Domjon: de propaganda
---
[ recensies ]
---
|Hap|
De beste ballen van Nijmegen

---
|CD|
Bencer krijgt zonder Spud meer smoel

---
[ verder ]
---
|Column|
Intrigant

---
Nijmeegse Zaken
---
Kort en Bondig
---
[ cartoon ]
---
Klein klein kleutertje wat doe je in mijn hof...
---
[ meest gelezen ]
---
Artikel:
Nijmegen woongroepstad van Nederland
Editie: juni 2004

---
Artikel:
Eddie en Alex van Halen
en hun Nijmeegse wortels <
Editie: februari 2011

---
Artikel:
Braams blik
Editie: juli 2013

---
Artikel:
Het Stadskrantstatendebat Editie: februari 2011

---

--==20 jaar alternatief swingen ==--
Punk blijft basis van De Onderbroek

Dreads, bier, piercings en punk! De alternatieve scene van Nijmegen haalt zijn hart en herinneringen op tijdens het 20-jarig jubileum van De Onderbroek. Een feest der herkenning met jonge gezichten en oude bekenden.

door Arnout Drent

Zaterdag 1 april. Hoewel de datum een practical joke doet vermoeden, viert kraakkroeg De Onderbroek toch echt haar 20-jarig jubileum. Vanaf het middaguur loopt bezoek bij de jarige binnen en laat zich trakteren op eten, drinken, een nostalgische expositie van collector’s items met foto’s en affiches, en vooral veel muziek.

Alternatief café De Onderbroek is onderdeel van krakerscollectief De Grote Broek en heeft een eigen ingang aan de Tweede Walstraat. De deurbel klinkt schel en doet even denken aan een brandalarm. De brede, rode deur heeft op ooghoogte een luikje. Hierdoorheen wordt het vlees in de kuip geschat. Medewerker Mieke: „In principe is iedereen welkom, maar mensen met racistische, seksistische en homofobe ideeën tolereren we niet.”

Nadat in 1984 krakers het pand aan de Van Broeckhuysenstraat introkken en De Grote Broek opzetten, startten zij twee jaar later een alternatief café in de kelder. Maarten, jarenlange medewerker ‘in ruste’, legt uit dat De Onderbroek ontstond uit onvrede met het aanbod aan alternatieve muziek in Nijmegen. „De Swing, die veel werd bezocht, draaide nauwelijks punk en er mocht ook niet worden gepogood.” Zo werd in februari 1986 De Onderbroek dé thuishaven van alternatief georiënteerd uitgaand Nijmegen.

In de smalle ontvangsthal houden enkele medewerkers toezicht op de deur en verzorgen tegelijk een infostandje. Ze attenderen bezoekers op de pot voor vrijwillige bijdragen. Deze keer is die bestemd voor de aanschaf van een nieuwe tweedehands geluidsinstallatie. Susanne maakt zich zelfs zorgen of de huidige het gedurende de feestavond nog wel volhoudt. „Volgens een aantal bezoekers laat het geluid beneden te wensen over.” In het halletje hangen aan een dwarsgespannen draad enkele T-shirts en onderbroeken met jubileumlogo’s. Op de tafel liggen buttons en jubileumboekjes te koop.

Bij de ingang hangen de nieuwste collector’s items aan de lijn
Foto: Jan Lintsen


Kerk


Het café is ’s middags al open. Na het lente-inluidend zonnetje achter zich te hebben gelaten, kan de bezoeker binnen warmdraaien met de Nijmeegse bands Out of Routine en Godverdomme. Aan het einde van de ontvangsthal is rechts een doorloopruimte naar de toiletten en de keuken. Een lage tafel en een tweetal oude leren banken bieden een rustplek waar jubileumnostalgie kan worden opgesnoven. De wat verweerde, witte muren zijn aangekleed met oude affiches, posters en fotocollages van concerten. Op een cassetterecorder tussen de banken zijn met koptelefoons oude tapes van bands te beluisteren. In een vitrinekast op de hoek staan kenmerkende Onderbroekitems uitgestald: jubileumshirts, enkele biertjes waaronder het vermaarde Kikbier en een potje ‘Onderbroeklucht’, hét souvenir van het vorige jubileumfeest.

De eerste jaren van haar bestaan liep De Onderbroek goed en zat de tent elke zaterdagavond vol. Na 1990 kwam de klad er wat in. Het bleek moeilijk om vrijwilligers aan te blijven trekken en voor de alternatieve muziek en concerten kwam er meer concurrentie van met name Doornroosje. Donné: „Het oude concept van mond-tot-mondreclame en de uitsluitend punkgeoriënteerde scene, werkte niet goed meer.” De kroeg werd geleidelijk aan meer een concertzaaltje dat met betere publiciteit een breder, deels nieuw, publiek aantrok. „Zelfs house werd bij ons gedraaid, al was dat natuurlijk in die tijd vloeken in de kerk”, lacht hij.

De eerste jaren was De Onderbroek alleen op zaterdagavond geopend. Midden jaren negentig kwam er ook een doordeweekse kroegavond bij. „Eerst was die nog op de woensdagavond, maar die viel samen met de Wodkawoensdag van café De Bijstand. Aangezien we hetzelfde publiek aantrekken, zijn we toen naar de donderdagavond gegaan”, vertelt Mieke. De bezoekersaantallen variëren sterk. „De concerten trekken tussen 40 en 100 mensen. Op de kroegavond komen doorgaans 20 tot 30 bezoekers, maar ook weleens slechts twee”, bekent Donné.


Fame


De trap links daalt af naar het keldercafé. De muur rechts bij binnenkomst lijkt geschilderd in de stadskleuren rood en zwart. Het zijn echter de kleuren van het anarchosyndicalisme, zo corrigeert de organisatie. Achter in het zaaltje is een klein podium te midden van twee sets discolampen. Het is al flink druk. Opvallend veel hiphop schalt uit de speakers. De cd-speler hapert af en toe, maar de geluidsinstallatie houdt zich verder goed. Vanwege het lage plafond overstemt de muziek al snel het praten. Dit is helemaal het geval als Zea begint. Nadat eerder op de avond de Fatwahs, stoere vrouwenpunk uit Amsterdam, en Lushus, theatrale jazzpunk uit Utrecht, speelden, is het nu de beurt aan deze Amsterdamse tweemansformatie. Het programmablaadje omschrijft de muziek van de zanger-gitarist en de toetsenist-sampleman als experimentele noisy electropop.


Mieke (derde van links): „Het is belangrijk dat we ons hier thuis voelen”.
foto: Jan Lintsen


Ondanks de zeer beperkte financiële middelen weet De Onderbroek toch steeds bands uit zowel binnen- als buitenland te programmeren. Vaak benaderen de bands zelf de organisatie, vanwege goede ervaringen in het verleden. Bart: „Ze vinden het een leuke plek om te spelen en krijgen al snel een gevoel van solidariteit.” „We proberen ze iets anders te bieden dan geld, in de vorm van lekker eten en een slaapplek. Vaak koppelen bands een optreden in De Onderbroek aan een toernee of een festival”, vult Donné aan. Dankzij contacten van De Onderbroek in andere steden zoals Utrecht en Amsterdam zijn meerdere optredens te regelen en is het voor bands aantrekkelijk om te spelen.


Netkousen


Even na middernacht is het klaar wat betreft de livemuziek en nemen dj Johnny Smoke en dj Hitmachine de muzikale touwtjes in handen. Dat de alternatieve scene in De Onderbroek niet meer puur gericht is op punk, is niet alleen aan de muziek te merken. De traditionele hanenkammen waarmee punk vaak wordt geassocieerd, lijken definitief plaats te hebben gemaakt voor dreads en gangbaarder kapsels en ook de kleding beperkt zich niet tot louter leer en spijkerstof. Opvallend is dat de feeststemming haar hoogtepunt bereikt wanneer de voetjes van de vloer gaan op Kim Wilde, Cindy Lauper en muziek uit Fame. Vloeken in de kerk lijkt allang geen zonde meer.

De medewerkers herinneren zich veel hoogtepunten. „Voor mij was dat toch wel de Extra Action Marching Band, een 25-koppige fanfare uit San Francisco”, zegt Donné resoluut. Mieke vult aan: „Ons podium is al niet zo groot en met deze formatie stonden ze eigenlijk tussen het publiek.” Kas is nog steeds enthousiast over het Hippiefeest waarop Armand sfeermaker was. „Dat was echt een waanzinnig optreden. Je durfde niet naar de wc, bang dat je iets zou missen.” Amarins denkt met veel plezier terug aan het Foute Feest: „Geweldig, al die netkousen, afro’s en petticoats.” Vroeger kende De Onderbroek vaak thema-avonden, tegenwoordig zo’n vier keer per jaar. Bart: „Onlangs organiseerden we nog een Roaring Twenties-feest waarbij iedereen in gepaste kleding kwam.”

Toch zijn er ook mindere kanten. „Dronken punks”, lacht Mieke. „De kapotte apparatuur”, verzucht Amarins. Geldgebrek blijft ook een probleem, evenals de moeilijkheid om aan voldoende vrijwilligers te komen. Er is altijd wel een vaste kern. De rest van de vrijwilligers varieert sterk en is onderhevig aan verjonging en verhuizingen. Mieke: „Maar momenteel gaat het weer erg goed en hebben we voldoende medewerkers.” Voor de medewerkers zit de aantrekkingskracht in het collectief met een basis die toch punk en alternatief georiënteerd blijft. „Het is belangrijk dat dit een plek is en blijft waar we ons zelf thuis voelen.”

 

Webmaster: Joris Teepe