Als een gulzig virus verspreidt zich in deze wijk in tal van voortuinen plaveisel dat het gangbare groen volledig inwisselt voor stenen. Van smakeloos saai tot mislukt artistiek. Waarmee tegelijk statusverschillen worden geëtaleerd tussen rechttoe rechtaan simpele stoeptegels en een duurdere betegeling met een patroontje.

Allemaal vanuit dezelfde gedachtegang: lekker gemakkelijk, onderhoudsvrij, geen omkijken naar. Nou ja, op het vervelende verwijderen van onkruid na dan. Om in de daarmee uitgespaarde tijd misschien de vrije natuur in te trekken, al dan niet met de fiets achter op de auto in de file. Staatsbosbeheer meldde medio november nog onvoldoende personeel te hebben om alle bezoekers op te kunnen vangen in de elf bezoekerscentra.

Opvallend vaak staat er voor de gezelligheid eenzaam een bankje bij geplaatst. Hierbij heeft het er alle schijn van dat hoe mooier zo’n bankje oogt, hoe minder het dient voor daadwerkelijk gebruik. Een groene deurmat of een groen geverfd hek illustreert soms een vertwijfelde poging om alsnog een groen accent aan te brengen.

De voortuin als visitekaartje naar buiten. Waarmee de bezitters van steentuinen mogelijk willen zeggen: wij hebben het te druk voor tuinieren en zo oogt alles op eenvoudige wijze toch netjes. Zonder last van de seizoenen, altijd hetzelfde. Want een wild woekerende tuin is in hun ogen misschien geen gezicht, al is dat voor vogels juist een paradijs.

Hoe troostelozer de stenenwoestenij, hoe ondoorzichtiger de raamaankleding, lijkt het. Begrijpelijk, gezien het levenloze uitzicht waardoor zo’n rijtjeshuis ontaardt in een soort galerijflat op de begane grond.

Alle goede bedoelingen ten spijt om op die manier als keurig voor de dag te komen, het is allemaal wel sneu voor kinderen die zo moeten opgroeien in een kille woonomgeving met steeds minder groen om zich heen. Het vanzelfsprekend bijbrengen van enig natuurbesef bij de jonge computergeneratie is daardoor amper meer mogelijk.

De gemeente Nijmegen streeft ernaar de stad groener te maken. Om bewoners daartoe aan te sporen, zijn er brochures uitgebracht over het maken van geveltuinen van een stoeptegel breed. En over het plaatsen van klimplanten tegen gevels als ‘verticaal groen’. Ja, zelfs de aanleg van groene daken met begroeiing behoort tot de mogelijkheden. Rondkijkend in de wijk Neerbosch-Oost is het misschien beter een campagne te starten met cursussen eenvoudig tuinieren om de verstening van voortuinen tegen te gaan. Anders krijgt het bekende afscheid ‘Dag vogels, dag bloemen’ van de oude Pipo bij zijn opvolger een heel andere betekenis.

De hierbij geplaatste foto’s maken deel uit van een nog lopend fotoproject ‘steentuinen’.
 

Een tuin vol groen hoeft niet veel werk te kosten en is vaak zelfs goedkoper dan het bestraten. Wie huurt bij woningcorporatie Standvast kan vragen om ondersteuning bij het aanleggen van een groene tuin. Als voorbeeld heeft voorlichtingsorganisatie Milieu Centraal een viertal tuinontwerpen laten maken door De Tuinen van Appeltern die gemakkelijk, onderhoudsarm en aantrekkelijk voor vlinders, vogels en andere kleine dieren zijn. Zie hiervoor www.milieucentraal.nl , trefwoord ‘tuinontwerpen’.
 

Bezitters van steentuinen doen er wellicht goed aan een miereneter aan te schaffen als huisdier. In steden rukt sinds kort een nieuw soort mier op. Deze nestelt zich vooral onder tegels en bakstenen. Op zoek naar voedsel, vocht en nestgelegenheid dringen deze kleine mieren van ongeveer drie millimeter huizen binnen en kunnen zij een ware plaag veroorzaken. Volgens het radioprogramma Vroege vogels , dat hier op 8 november aandacht aan besteedde, blijken de gootsteen in de keuken, een koffiezetapparaat of een vaatwasmachine aantrekkelijk voor deze mieren. Ook zijn ze te vinden in de badkamer, in de wasmachine, of onder een vochtig washandje. Omdat deze mieren dol zijn op elektriciteit kruipen ze soms in stopcontacten, wat kan leiden tot kortsluiting. Een goede bestrijding is nog niet gevonden.
 

De toenemende bestrating van tuinen vormt een serieus probleem voor de afwatering van regenval. Tuinen met beplanting werken als een spons die regen gelijkmatig in de grond laat sijpelen. Bij met stenen geplaveide tuinen verdwijnt neerslag rechtstreeks in het riool. Een heftige plensbui veroorzaakt dan een enorme piek van wateraanvoer. Hierdoor komen straten blank te staan en spuit het rioolwater soms zelfs uit de wc omhoog. Daar helpen zandzakken als dijkjes voor de huizen niet meer tegen. Om dat tegen te gaan, spuwt het riool de extra toevloed van afvalwater in een vijver, sloot of kanaal. Van dit zogeheten overstorten zijn vissen dan de klos. Zij verstikken en sterven massaal. Niet alleen in de straat kan zo in extreme gevallen van heftig noodweer een mini-tsunami ontstaan met alle drollen erbij, maar ook bij de rivieren waar immers al het water uit een regio in rap tempo samenkomt. Doordat regen steeds sneller richting zee verdwijnt, wordt het grondwater minder aangevuld met als gevolg uitdroging van de bodem. Behalve ernstige gevolgen voor het milieu kan uitdroging van de bodem ook schade opleveren aan woningen.
 

Hoeveel tuinen zijn versteend, is nergens bekend. Wel wordt overal erkend dat het massaal betegelen van tuinen een serieus probleem vormt. Het rioolstelsel is berekend op het afvoeren van neerslag afkomstig van wegen en daken, en niet op de extra toevoer van regenwater die dichtbestrate tuinen veroorzaken. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten maakte dit jaar een model voor een verordening waarbij gemeenten regels kunnen stellen aan het lozen van regenwater. De aanleg van geplaveid terrein wordt daarmee niet verboden, maar bezitters daarvan kan worden opgedragen het regenwater zelf op te vangen en te verwerken, of anders een ontheffing aan te vragen voor lozing op het riool.
 

Wie van vogels houdt, kan nestkastjes ophangen. Die blijven alleen leeg als vogels geen natuurlijk voedsel kunnen vinden, zoals kleine insecten en wormen. Voor een vogel hoeft u de tuin niet op te ruimen, stelt Vogelbescherming Nederland. Door de tuin te laten verwilderen met groen en er helemaal niks aan te doen, ontstaat er voor vogels een klein paradijs. Vogels zien dat zelfs liever dan een keurig bijgehouden tuin met nette plantjes. Bestrate tuinen vormen voor vogels echter een regelrechte ramp en zijn erger dan een woestijn. Het slechte imago van een verwilderde tuin als ‘rommel’ is daarom onterecht. Bezitters van zulke tuinen verdienen eigenlijk een ‘Ik-Hou-Van-Vogels’-prijs, terwijl bewoners van steentuinen er juist op moeten worden aangekeken als gemakzuchtig en slecht voor de leefbaarheid van de buurt. Voor meer informatie zie http://www.vogelbescherming.nl/tuinvogel/tuininrichting .