|
Links in de provincie: oud zeer en veel raakvlakken
Traditioneel organiseerde De Nijmeegse Stadskrant in de aanloop naar de provinciale statenverkiezingen haar eigen debat aan de redactietafel en nodigde daarvoor de Nijmeegse kandidaten uit van de vijf grootste partijen. Hoewel het CDA erg graag wilde deelnemen, bleken hun vier Nijmeegse kandidaten stuk voor stuk verhinderd te zijn. De enige Nijmeegse kandidaat bij de VVD moest op de valreep eveneens afzeggen. Zo werd het een links debat tussen de drie grootste partijen in Nijmegen. GroenLinks en SP vaardigden hun Nijmeegse lijsttrekkers af, van de PvdA nam de hoogst geplaatste Nijmegenaar deel.
Iedere deelnemer mocht zelf een onderwerp inbrengen en toelichten. Daarna volgde een open discussie. Terwijl de linkse partijen elkaar in Nijmegen succesvol weten te vinden, blijkt er op provinciaal niveau veel onderling oud zeer te zijn. Maar ook veel raakvlakken. Bloeide er misschien iets moois op aan de redactietafel van De Nijmeegse Stadskrant tussen de linkse partijen in de provincie? SP-lijsttrekker Agnes Lewe na afloop: „Ik had bijna het gevoel dat we al collegeonderhandelingen voerden.”
door Arnout Drent, Tim Houwen en Max van Wel
PvdA – Jeugd en economie
,,Te veel jongeren verlaten zonder diploma hun school”, opent Theo de Wit het PvdA-gedeelte. Onder jongeren met een handicap, allochtonen en kinderen uit probleemgezinnen is er een hoge schooluitval. Omdat talenten van jongeren zo optimaal mogelijk moeten worden benut, pleit de PvdA voor een arbeidsmarktbeleid en verbetering van de jeugdzorg. „In het verleden deed de provincie weinig aan arbeidsmarktbeleid. Je ziet nu op sommige plaatsen dat gemeenten, werkgevers en onderwijsinstellingen bijeenkomen om arbeidsmarktperspectieven van jongeren te verbeteren door bijvoorbeeld voldoende stageplaatsen aan te bieden. De provincie moet dit soort initiatieven meer ondersteunen.” De Wit vindt dat de provincie als werkgever het goede voorbeeld moet geven en stelt voor dat een op de vijftig arbeidsplaatsen wordt gereserveerd voor een stageplek. Ook wil De Wit dat jongeren uit armere gezinnen extra worden ondersteund. „Kinderen uit die gezinnen moeten bijvoorbeeld e en computer kunnen krijgen.” Door het jongeren- en het armoedebeleid te koppelen probeert de partij twee vliegen in één klap te slaan. De Wit waarschuwt ervoor dat er geen wonderen van de provincie mogen worden verwacht. „De provincie heeft vooral een stimulerende functie en de tijden zijn voorbij dat de provincie de baas was over de gemeenten.”
Hoewel Jan Wijnia van GroenLinks zich in grote lijnen kan vinden in de woorden van De Wit, moet SP-lijsttrekker Agnes Lewe het nog zien of al die ‘leuke plannen’ van de grond komen. De problemen die De Wit opsomt, speelden volgens haar de afgelopen jaren ook al. „De PvdA heeft, zittend in het college, de afgelopen jaren weinig gedaan om de jeugdzorg voor alle groepen jongeren toegankelijk te maken en ook het armoedebeleid kwam niet van de grond”, is haar verwijt. De Wit vindt Lewes reactie veel te sceptisch en verdedigt zich door te wijzen op de bestaande machtsverhoudingen in het college. „Een concreet voorbeeld zijn de adviesteams die in samenwerking met leerkrachten vroegtijdig signaleren welke kinderen er buiten de boot vallen. Er zijn wel degelijk vorderingen gemaakt, dus tel je zegeningen.” De Wit erkent dat er te weinig armoedebeleid is gevoerd, maar daar bestond volgens hem geen meerderheid voor. |
Theo de Wit (PvdA): „De provincie heeft vooral een stimulerende functie”.
foto: Jan Lintsen
|
Wijnia is bezorgd over de ontoegankelijkheid van de jeugdzorg voor allochtone jongeren. Samen met de SP heeft GroenLinks hier een onderzoek naar laten verrichten. Allochtone jongeren bleken de jeugdzorg maar moeilijk te kunnen vinden. Vele jongeren wisten niet eens dat het bestond. Het gaat hier weliswaar om een kleine groep, maar die moet wel worden bereikt, vindt Wijnia. De Wit erkent het probleem, hoewel het volgens hem ook met de schaamtecultuur van sommige allochtone groepen heeft te maken. „Vroeger leunde de jeugdzorg wellicht een beetje makkelijk achterover met een houding van: laat de jongeren maar naar ons toe komen. Daarom zijn die adviesteams ook zo belangrijk, die zorgen ervoor dat we de kinderen naar de hulpinstellingen krijgen.” De Wit oppert dat de jeugdzorg actiever moet worden door ook langs te gaan bij discotheken en moskeeën. Fijntjes wijst Lewe erop dat de jeugdzorg de afgelopen jaren amper meer geld kreeg, maar De Wit wijst dat verwijt van d e hand. ,,Er wordt te gemakkelijk gezegd dat er meer geld naar de jeugdzorg moet, maar vijf jaar geleden kreeg de jeugdzorg ook extra geld en toen zag je dat jeugdzorginstellingen een beetje lui werden.”
(TH)
SP – Openbaar vervoer
„Het openbaar vervoer in Gelderland is er de laatste jaren op zijn zachtst gezegd niet beter op geworden.” Agnes Lewe, lijsttrekker van de SP, hekelt het feit dat de kleine dorpskernen ernstig de dupe zijn van samengetrokken of in zijn geheel verdwenen openbaarvervoerslijnen. Voor wie op het platteland is aangewezen op het openbaar vervoer, is dit erg nadelig. „De bus moet terug in de dorpen”,stelt Lewe. Haar partij maakt zich sterk voor gratis openbaar vervoer, in elk geval voor bepaalde doelgroepen als ouderen en schoolgaande jeugd. Daarmee slaat de provincie meer vliegen in één klap: minder milieuvervuilende auto’s, en bestrijding van de armoede wanneer het openbaar vervoer ook voor minima gratis wordt. Belangrijk voor de SP is het tegengaan van sociale isolatie in de kleine kernen die toch al veel voorzieningen verliezen. „De vraag is hoeveel heb je ervoor over?”
Agnes Lewe (SP): "De bus moet terug de dorpen in."
foto: Jan Lintsen
|
„We hebben het in Gelderland nog niet zo gek gedaan de afgelopen jaren”, meent GroenLinks-lijsttrekker Jan Wijnia. De provincie stak veel geld in de ontwikkeling van snelle buslijnen en nieuwe stations. „Dat is uniek. Vroeger zaten gemeenten en de NS op elkaar te wachten en duurde het twintig jaar voordat er een station kwam.” Volgens Wijnia dienen investeringen een economisch en een milieudoel: het verminderen van files. „Meer mensen in het openbaar vervoer betekent ook dat er weer meer bussen door de dorpen kunnen rijden. Als provincie moeten we geld durven te steken in de exploitatie van het openbaar vervoer”, benadrukt Wijnia. PvdA’er Theo de Wit wijst erop dat hoewel het KAN het openbaar vervoer in de regio Arnhem–Nijmegen verzorgt, de provincie 6 miljoen euro in de buslijn naar Heyendaal stak voor de bereikbaarheid van de universiteit. „Dat is een hartstikke belangrijke investering geweest. Het stimuleert studenten, personeel en bezoekers van de universiteit en het ziekenhuis meer met het openbaar vervoer te reizen zodat ze niet met hun auto uitlaatgassen bij de Waalbrug uitstoten.” |
Nu Ryanair flink gaat investeren in vliegveld Weeze, mag de provincie haar ogen niet sluiten, vindt De Wit. „Provincie en het KAN moeten samenwerken aan een openbaarvervoersverbinding met dat vliegveld. Dan laat je zien dat er een alternatief voor de auto is”. „En dan in het vervuilende vliegtuig stappen?”, reageren GroenLinks en de SP smalend. Wijnia: „Ik ben helemaal voor de spoorlijn Groesbeek–Kleef, maar om dat nou te doen om het vliegverkeer te stimuleren. Wat mij betreft had Weeze er nooit mogen komen.” De Wit pareert dat het vliegveld er toch al ligt en een openbaarvervoersverbinding zoals lightrail via toerisme de werkgelegenheid in deze regio kan bevorderen. „Over die lightrailverbinding zijn we het wel eens”, antwoordt Wijnia, „maar ik wil de mensen ook stimuleren minder te gaan vliegen.” Hij juicht het toe dat het huidige regeerakkoord vliegen duurder wil maken door extra milieuheffingen. Lewe haakt hierop in: „De PvdA heeft veel te hoge verwachtingen van het vliegveld. Wij zien niet in dat het economisch een grote boost voor de regio is.” Ze is het volkomen eens met Wijnia’s opmerking. „Als je als regering het vliegen duurder maakt en tegelijkertijd de regio het vliegverkeer stimuleert, klopt er iets niet”, merkt ze scherp op.
De Wit begrijpt de kritiek niet goed. „Er zijn echt kan-sen voor deze regio wat werkgelegenheid betreft. Bovendien hebben we toeristen iets prachtigs te bieden met een provincie tussen het Kröller Müller en museum Moyland in Duitsland. Daarvoor kun je prachtige culturele arrangementen treffen.” „Het is geen Schiphol!”, reageert Lewe verbijsterd. „Nee”, beaamt De Wit, „maar op onze schaal kun je daar best iets mee doen.” GroenLinks wijst op het plan om rond het vliegveld een enorm bedrijventerrein te ontwikkelen. „Dat kan nog wel eens een stevige concurrent van de regio Nijmegen worden”, vreest Wijnia. Hij is echter van mening dat nu het vliegveld er ligt het belangrijk is om een treinverbinding aan te leggen. „En die dan ook laten stoppen in Groesbeek, lijkt me een goed plan.”
(AD)
GroenLinks – Energie en klimaatbeleid
Het recente rapport van de Verenigde Naties toont ondubbelzinnig aan dat wij het klimaat aantasten. Jan Wijnia, lijsttrekker van GroenLinks, meent dat de politiek zich nu niet meer kan afwenden van het klimaatprobleem. Ook de provincie moet haar handen uit de mouwen steken. Als aandeelhouder van Nuon deelt de provincie flink mee in de winsten van het energiebedrijf. GroenLinks vindt dat met dit geld moet worden gezocht naar vormen van duurzame energie en het stimuleren van energiebesparing. De grootste energieverbruikers zijn het verkeer en vervoer. „Daarom moeten we de ontwikkeling van schonere voertuigen en het gebruik van het openbaar vervoer stimuleren.”
Theo de Wit van de PvdA sluit hierop aan en wil het energiebeleid combineren met het armoedebeleid. „Mensen die moeite hebben om de energierekening te betalen, kunnen we helpen met subsidie op spaarlampen.” Al erkent hij onmiddellijk dat dit slechts kleinigheden zijn. De PvdA zet vooral in op technologische ontwikkeling. „De technologische ontwikkeling gaat hard en we willen kijken of in samenwerking met bedrijven innovatie kan plaatsvinden. Wijnia is meteen enthousiast en ziet een win-winsituatie. „We moeten niet alleen innovatie stimuleren voor milieudoeleinden, maar tegelijkertijd ook voor economische ontwikkeling op het gebied van duurzaamheid. Een open deur volgens De Wit. „Die twee gaan altijd hand in hand.”
|
Jan Wijnia (GroenLinks): "Energiebedrijven moeten meer aan ontwikkeling van duurzame energie doen."
foto: Jan Lintsen
|
Wijnia betoogt dat de verandering van het klimaat directe gevolgen heeft voor de natuur en het water. In de toekomst komt vanuit de bergen een veel grotere hoeveelheid water naar beneden dan voorheen. Voor de veiligheid is het ophogen van de dijken volgens hem niet meer voldoende. „We moeten zijn voorbereid op meer water door de Rijn dan we ooit hebben gehad. Deze hoeveelheid valt niet te berekenen op basis van de afgelopen drie eeuwen. Er moet daarom ruimte komen voor het water.” Maar, voegt Wijnia eraan toe, „dat moet gepaard gaan met ruimte voor natuur en recreatie.” Daar moeten heldere keuzes bij worden gemaakt. „Het besluit om bij Lent meer ruimte te creëren voor water is een voorbeeld van zo’n keuze voor veiligheid – hoe vervelend dit ook is voor de huidige bewoners.”
Agnes Lewe, die voor de SP de lijst aanvoert, mist bij haar gesprekspartners een echte omslag. „De politiek wil ruimte voor het water, wat vaak niet meer is dan het aanleggen van een geul. Maar tegelijk blijven we bouwen en varen. De SP wil zich net als de andere twee partijen inzetten voor de energiebesparing, maar vindt dat het geld niet uit de Nuon-pot moet komen. „Nuon moet voor energiebesparing veel meer zelf doen door bijvoorbeeld gedifferentieerde prijzen te berekenen.” Tegelijkertijd pleit de SP voor het verlagen van de energieprijzen. Nuon moet geen melkkoe zijn om over de ruggen van gebruikers beleid te financieren uit de winst. Onzin, meent De Wit. „Nuon is als energieproducent onafhankelijk en wij hebben als aandeelhouder niets te zeggen over zijn bedrijfsvoering.” Hij ziet volstrekt niets in het SP-voorstel. „Lagere energieprijzen geven geen prikkel voor energiebesparing!” Lewe krijgt daarentegen wel bijval van Wijnia dat energiebedrijven zoa ls Nuon veel meer aan ontwikkeling van duurzame energie moeten doen. „Zolang dit onvoldoende gebeurt en wij wel geld krijgen van de winst uit die energie, vind ik dat we die winsten moeten gebruiken om zelf die duurzame energie en energiebesparing te realiseren”, besluit Wijnia het blok van GroenLinks in het debat.
(TH)
foto: Jan Lintsen
|
|
Linkse samenwerking en oud zeer
|
Op gemeentelijk niveau hebben PvdA, SP en GroenLinks elkaar weten te vinden. Resultaat: in 2002 haalde links in Nijmegen een gezamenlijke meerderheid waarna op initiatief van GroenLinks een succesvol links college totstandkwam. Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2006 werd die meerderheid nog vergroot. Kan dit misschien een inspiratiebron zijn voor de linkse partijen op provinciaal niveau, vroeg De Nijmeegse Stadskrant ter afsluiting van het debat.
Als eerste aanzet had GroenLinks aan PvdA en SP voorgesteld om met elkaar een lijstverbinding aan te gaan.
SP-lijsttrekker Agnes Lewe legt uit hoe haar partij daarover dacht. „De situatie in de provincie is anders dan in Nijmegen. In de provincie zit de PvdA in het college. Wij willen geen lijstverbinding met een collegepartij, dan doe je misschien een belofte aan de kiezers die je niet kunt waarmaken. We hebben daarom geantwoord dat we wel een lijstverbinding met alleen GroenLinks wilden, maar niet met de PvdA. Het is jammer dat GroenLinks niet koos voor een lijstverbinding met de SP, maar voor de PvdA.”
GroenLinks-lijsttrekker Jan Wijnia vindt het een rare kronkel van de SP. „Wij hebben de PvdA en de SP allebei gevraagd. Het gaat ons namelijk om de inhoud, om de samenleving socialer, duurzamer en toleranter te maken. Zoeken naar een gezamenlijke uitstraling was daarbij ons doel. De SP heeft zichzelf nu buitenspel gezet.” Theo de Wit van de PvdA deelt die mening en voegt verwijtend toe: „De SP was in de provinciale staten de afgelopen jaren geen toonbeeld van stabiliteit, waardoor zij ook minder in commissies zat. Bij ons ontstond hierdoor een interne discussie of linkse samenwerking met de SP wel een goed idee was.” Lewe protesteert hevig. „We vormden wél een stabiele, heftige maar kleine oppositie. Er is nooit een inhoudelijk gesprek over een linkse samenwerking geweest!”
„Het is wel belangrijk om elkaar bij de hand te nemen”, sust De Wit. „Gelderland kent namelijk traditioneel een grote dominantie van CDA, VVD en SGP/ChristenUnie, de zogeheten Staphorster-variant. Als de mogelijkheid voor een linkse samenwerking zich voordoet, gaat bij ons de vlag uit. Maar we spreken ons niet op voorhand hard uit voor een linkse samenwerking.” „En dan moet ík met jou een lijstverbinding aangaan”, reageert Lewe schamper.
Wijnia relativeert de zaken. „Of je het nu oud zeer noemt of niet, in het verleden hebben we ervaringen opgedaan die ertoe leidden dat we niet altijd naar elkaar toe stapten. Samen een sterk links geluid laten horen, zou prima zijn.” De Wit: „We hébben ook veel samen opgetrokken als het ging om asielzoekers, ex-ama’s en generaal pardon. Toen hebben we goed naar elkaar geluisterd en de prioriteiten goed afgestemd.”
Vanzelfsprekend willen de drie Nijmeegse kandidaten in de provincie hun woonplaats niet voortrekken, want ze zitten er voor het provinciebelang. Toch zijn er zaken die voor Nijmegen positief kunnen werken. De Wit: „Het ondersteunen van culturele initiatieven zoals Doornroosje via een substantiële subsidie bijvoorbeeld. Een betere cultuurafstemming tussen Arnhem en Nijmegen leidt tot meer aanbod en meer kwaliteit van de culturele instellingen. Daarbij denken wij aan Nijmegen als filmstad en Arnhem meer als theater/dansstad.”
Lewe: „Het is ook goed om te kijken naar de relatie tussen Nijmegen en de omringende, kleinere gemeenten. De kleine gemeenten klagen vaak dat ze zich benadeeld voelen door Nijmegen en Nijmegen op haar beurt meent dat al het beschikbare geld wordt opgeslokt door het dure platteland.”
Wijnia: „De toekomst van het grotestedenbeleid is voor Nijmegen bijvoorbeeld heel belangrijk. Het is goed om daarbij knelpunten als tweedeling aan te pakken en de centrumfunctie kritisch te bekijken. Daarnaast moet de provincie bijdragen aan het oplossen van de verkeersproblematiek in het KAN-gebied.”
(AD)
|
Kleine verschuivingen en CDA verliest
Het CDA verliest twee zetels in de Gelderse provinciale staten en de ChristenUnie wint er een. Dat voorspellen de drie deelnemers aan het debat. Op verzoek van De Nijmeegse Stadskrant gaven zij op persoonlijke titel hun prognose voor de verkiezingsuitslag in Gelderland op 7 maart. Ook zijn zij het met elkaar eens dat D66 halveert en nog maar een zetel overhoudt, de opvolger van de LPF niet in de staten (terug)komt en de SGP gelijk blijft.
Over hun eigen partij is iedereen optimistisch. Theo de Wit schat in dat zijn PvdA drie zetels wint, GroenLinks gelijk blijft, en de SP zelfs een zetel moet inleveren. Lijsttrekker van de SP Agnes Lewe voorspelt juist een verlies van een zetel voor zowel PvdA als GroenLinks, en denkt dat haar partij met een winst van drie zetels verdubbelt. GroenLinks-lijsttrekker Jan Wijnia verwacht als enige dat elke linkse partij sterker uit de bus komt bij de verkiezingen: zijn eigen partij en de PvdA met een zetel, de SP twee. In tegenstelling tot De Wit en Wijnia die de nieuwe partijen kansloos achten, denkt Lewe dat drie daarvan een zetel halen: Partij voor de Dieren, Eén voor de vrijheid, en Gelderland Lokaal.
Alles overziend, is er voor links nog een wereld te winnen in de provincie. Het CDA blijft volgens ieders glazen bol ondanks verlies de grootste partij in Gelderland en links is nog ver weg van een meerderheid zoals in Nijmegen wel is gelukt. (MvW)
|
Persoonlijke prognoses van de deelnemers
| |
Uitslag 2003 (omgerekend) |
Theo de Wit (PvdA) |
|
Jan Wijnia (GroenLinks) |
|
Agnes Lewe (SP) |
|
| CDA |
17 |
15 |
(-2) |
15 |
(-2) |
15 |
(-2) |
| PvdA |
12 |
15 |
(+3) |
13 |
(+1) |
11 |
(-1) |
| GroenLinks |
9 |
10 |
(+1) |
8 |
(-1) |
8 |
(-1) |
| VVD |
4 |
4 |
(gelijk) |
5 |
(+1) |
3 |
(-1) |
| SP |
3 |
2 |
(-1) |
5 |
(+2) |
6 |
(+3) |
| SGP |
3 |
3 |
(gelijk) |
3 |
(gelijk) |
3 |
(gelijk) |
| ChristenUnie |
2 |
3 |
(+1) |
3 |
(+1) |
3 |
(+1) |
| D66 |
2 |
1 |
(-1) |
1 |
(-1) |
1 |
(-1) |
| Fortuyn (voorheen LPF) |
1 |
0 |
(-1) |
0 |
(-1) |
0 |
(-1) |
| Partij voor de Dieren |
- |
0 |
0 |
0 |
0 |
1 |
(+1) |
| Groep Hop |
- |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
| Eén voor de Vrijheid |
- |
0 |
0 |
0 |
0 |
1 |
(+1) |
| Gelderland Lokaal |
- |
0 |
0 |
0 |
0 |
1 |
(+1) |
| NVU |
- |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
Na 7 maart wordt het aantal zetels in de provinciale staten teruggebracht van 75 naar 53. Om goed te kunnen vergelijken, is de verkiezingsuitslag van 2003 omgerekend naar het nieuwe zetelaantal.
Lijstverbindingen: PvdA – GroenLinks, SGP – ChristenUnie
|
Naar boven