Negen jaar geleden besloot Nijmegen om de gemeentelijke afvalinzameling niet meer zelf te doen, maar deze dienst te verzelfstandigen in een aparte onderneming. Dat werd de Dar, een commerciële onderneming waar Nijmegen 100 procent aandeelhouder van is. Een zelfstandig opererend bedrijf kon de commerciële milieumarkt beter weerstaan dan een gemeentelijke dienst, zo was de visie.

Nu heeft Nijmegen slechte ervaringen met verzelfstandigde gemeentelijke bedrijven waarvan zij volledig eigenaar is. In februari 2008 presenteerde de gemeenteraad het rapport ‘Sturen in de mist’. Hierin werd de verkoop van busbedrijf Novio onderzocht, waarover eerder veel ophef was ontstaan. Net als bij de Dar was de gemeente daarvan de enige aandeelhouder. Conclusie was dat de gemeente meer toezicht moet hebben op haar verzelfstandigde bedrijven. Dit om buitensporige commerciële activiteiten met publiek geld te voorkomen en de politiek eerder en beter op de hoogte te stellen van eventuele problemen.

Het huidige contract met de Dar loopt dit jaar af. Openbaar aanbesteden ziet de politiek niet zitten: mocht de Dar niet als winnaar uit de bus komen, dan ontstaan er problemen voor het personeel en zit de gemeente als eigenaar van de Dar met een problematisch bedrijf opgezadeld. SP-fractievoorzitter Hans van Hooft jr.: „Afvalinzameling is een publieke taak, die moet je als gemeente niet op de markt willen brengen. We zijn niet voor niets enkele jaren geleden uitgeroepen tot schoonste stad van Nederland”.

Met een handigheidje wil de gemeente per 1 januari 2010 het contract met de Dar verlengen. Dat gebeurt dan in de vorm van een onderhandse gunning, een zogeheten inbesteding. De Dar houdt zo hier het alleenrecht voor afvalinzameling en de toekomst voor het personeel is daarmee veiliggesteld.

De Dar voert momenteel ook opdrachten uit in omliggende gemeenten, maar dan als commercieel bedrijf waarvoor het de contracten verwierf door lager in te schrijven dan de commerciële concurrenten. Nijmegen wil nu als eigenaar van de Dar proberen die gemeenten over te halen aandeelhouder te worden van de Dar, die op hun beurt de Dar dan op dezelfde wijze als Nijmegen onderhands contracten toespelen via inbesteding.

Van Hooft jr.: „We moeten ervan af dat een gemeentelijk bedrijf ondernemer speelt buiten het eigen verzorgingsgebied. Die risico’s willen we niet langer. Van constructies zoals in het Land van Cuijk moeten we af. Als ik dan geruchten hoor dat de Dar daar door subsidie vanuit de gemeente Nijmegen de concessie heeft gewonnen door behoorlijk onder de prijs te gaan zitten van de andere marktpartijen, dan word ik daar niet vrolijk van”.

Het komende half jaar is het de vraag of de omliggende gemeenten wel warmlopen voor het medeaandeelhouderschap. Fractievoorzitter van GroenLinks Noël Vergunst: „Nu is de Dar nog een commerciële nv, om omliggende gemeenten de mogelijkheid te geven deel te nemen. Als daarvoor geen animo is, wordt de Dar waarschijnlijk weer een gemeentelijke dienst”. Ook de SP is hiervan voorstander.

PvdA-fractievoorzitter Rutger Zwart is het met GroenLinks en SP oneens. Hij denkt niet dat de gemeenteraad zijn standpunt rigoureus wijzigt als blijkt dat regiogemeenten geen interesse hebben. „De Dar blijft dan een apart bedrijf en een andere rechtspersoon dan de gemeente. Dat is geen vreemde constructie. Het is vreemder als de werklui weer als ambtenaar terugkeren.” •