Hoe kwam je op het idee om in Rusland vrijwillig te gaan bouwen?
„Jaren geleden zag ik een artikel in de krant over de IBO, de Internationale Bouworde. Als vrijwilliger kun je bij die organisatie letterlijk een steentje bijdragen aan een betere wereld. De jaren ervoor deed ik dit in de Belgische Ardennen, Hongarije, Italië en Estland. Rusland was nog mijn grote wens. Na de val van het communisme wilde ik meer begrijpen van dat land met die rare politieke toestand. Ik wilde de cultuur van dat land met eigen ogen zien en ervaren. Deze zomer zette ik de stap en met nog twee Nederlandse vrijwilligers vertrok ik via de IBO naar Ryschkovo om daar te helpen bouwen aan een project.”

Wat drijft je om in zo’n arm gebied keihard te gaan werken?
„Ik hou er niet van om als toerist op m’n luie gat te zitten en te consumeren wat speciaal voor de toeristen is opgezet. Liever steek ik mijn handen uit mijn mouwen en leer ik de lokale bevolking kennen door samen met hen ergens aan te werken wat een bijdrage levert aan een fijner leven op die plek. Door me aan te passen aan de gewoontes en de cultuur ervaar ik beter hoe zij leven. In het begin moest ik wel wennen aan de armoede, het primitieve en de geslotenheid van de Russen, die overigens na een tijdje erg gastvrij en vriendelijk bleken. En alles went. Behalve de compost-wc in een houten hokje buiten. Die stinkt enorm! Hier verdoezelen we dat allemaal met chemische geurtjes. Daar zie je in het gat onder je veel ondefinieerbaars liggen. Bedekt met zaagsel, maar toch… ”

Aan wat voor een project werkte je mee?
„Boris en Katja, een docentenechtpaar bij wie we verbleven, kwamen in 1991 in aanraking met het gedachtegoed van Rudolf Steiner, grondlegger van de antroposofie. Zijn ideeën over biologisch-dynamische landbouw spraken hen aan om in de praktijk te brengen. Katja en Boris willen schoolkinderen uit de stad graag een gezonde omgeving bieden, waar ze onder andere kunnen leren houtbewerken, ijzer smeden, vilten en in de moestuin werken. Katja volgde de biologisch-dynamische landbouwschool en haar moestuin is daar het resultaat van. Na het oprichten van een basisschool naar Steiners idee heeft het Russische echtpaar op eigen grond inmiddels twee huizen, een sauna en een gastenverblijf gebouwd. Allemaal ecologisch.
Onze bijdrage bestond uit het helpen bouwen van een werkplaats uit stro, klei en hout. De muren daarvan worden opgetrokken uit boomstammen met klei ertussen. De wanden betimmerden we met houten latjes en daar moesten we dan klei tegenaan smijten. Zwaar werk, maar wel leuk. Na de eerste werkdag zag ik ’s avonds in bed steeds latjes en spijkers voor mijn ogen en verwarde ik de mp3-speler in mijn hand met een hamer.”

Viel dat niet tegen?
„Voor zo’n project als dit moet je wat flexibel zijn, want je weet van tevoren nooit wat er gebeurt.
Vooraf verdiepte ik me in de cultuur en leerde ik wat basis-Russisch. Zodoende was ik toch enigszins voorbereid.
Zelf doe ik aan boekbinden, vilten en papier scheppen. Met deze technieken maakte ik mijn eigen reisdagboek. Katja vond dit wel interessant en wist nog weinig van papier scheppen. Ze vroeg of ik daar een workshop over wil geven. Daar moet ik nog eens over nadenken. Eerst volg ik nu zelf de opleiding boekbinden.” •

De Internationale Bouworde (IBO) is in 1953 opgericht om met vrijwilligers mee te werken aan sociale bouwprojecten waar hulp nodig is. Het Nederlandse kantoor zetelt aan de St. Annastraat. IBO-Nederland ondersteunt wereldwijd lokale projecten in onder meer Oost-Europa, Cuba, Italië, Marokko en Senegal. Vrijwilligers helpen bijvoorbeeld bij het bouwen van scholen of tehuizen maar ook als activiteitenbegeleider bij sociale projecten. Zij geven zo idealisme praktisch vorm en door de speciale band met de lokale bevolking ontstaat meer inzicht in andere denkwijzen en culturen. www.ibo-nederland.org