De weggeefwinkel wil een alternatief bieden voor de kapitalistische consumptiemaatschappij waarin alles om geld draait. Een tegengeluid dus, voor de continue productie van nieuwe goederen terwijl nog goede, gebruikte spullen weggegooid worden. Het is een centrale plek waar mensen spullen kunnen brengen die ze niet meer nodig hebben, zodat anderen die kunnen meenemen om weer te gebruiken.

Dit ‘weggeefidee’ komt voort uit de krakerswereld. Het feit dat de meeste weggeefwinkels in een kraakpand zijn gevestigd, maakt hun aanbod grappig genoeg enigszins exclusief. Van de ene op de andere dag kan de locatie namelijk opgeheven worden. Zo ook de Nijmeegse weggeefwinkel gevestigd op de Oranjesingel 70. Bij het ter perse gaan van deze krant is de winkel hoogstwaarschijnlijk verhuisd naar een andere locatie.


Voordat de weggeefwinkel op de Oranjesingel zijn deuren opende, was deze anderhalf jaar lang gevestigd in de voormalige Opel-garage aan de Neerbosscheweg. Vanwege bouwplannen moesten de krakers noodgedwongen vertrekken. „Erg jammer”, volgens Roos, ‘bedrijfsleider’ van de Nijmeegse weggeefwinkel die liever niet met haar echte naam noch met haar foto in de krant wil staan. „Dat was een geweldige locatie. Groot, goed bereikbaar en midden in de woonwijk. De sociale functie, die een weggeefwinkel ook heeft, kwam daar goed naar voren. Zowel de gevers als de ontvangers dronken hier gezellig koffie en raakten met elkaar in gesprek.” Precies wat de grondleggers van de allereerste weggeefwinkel voor ogen hadden. Zij zagen de weggeefwinkel als ‘sociaal cement’ van een wijk.


De in 1999 gestarte weggeefwinkel van Leiden beweert de eerste in Nederland te zijn. Toch was volgens medewerker David „mijn moeder dertig jaar geleden al betrokken bij de opzet van een weggeefwinkel in Nijmegen”. De precieze oorsprong mag misschien betwist worden, de spelregels zijn glashelder. Alles wat je in een weggeefwinkel ziet, mag je meenemen. Voor niets. Wel doen de medewerkers van de weggeefwinkel een beroep op het fatsoen van de bezoekers. „Van gegraai houden we niet”, aldus Roos.

	illustratie: Freek Janssen

Menigeen moet even wennen aan het winkelen met gesloten portemonnee. Ook de jongeman met een Duits accent die aan Roos vraagt of hij eerst iets moet inbrengen om wat te mogen meenemen. „Nee hoor”, antwoordt zij. „Ruilen is niet nodig.” Blij verrast slaat de jongeman aan het rondneuzen. Roos vervolgt: „Natuurlijk juichen we het wel toe dat mensen spullen komen inbrengen. Het wordt voor ons anders moeilijk om spullen inderdaad te kunnen weggeven”, lacht ze. Hoe ze dat doen, oproepen tot inbrengen? „We maken voornamelijk gebruik van Facebook, maar we hangen ook briefjes op in supermarkten en staan aangemeld op onlineweggeefgroepen. Daarnaast merken we dat veel klanten ons blijven volgen, van de ene andere naar de andere locatie.” Ze gaat verder: „De gedachte dat weggooien zonde is, is natuurlijk niet nieuw. Maar je merkt dat mensen er tegenwoordig meer bij stilstaan dat hun afgedankte spullen voor anderen nog van waarde kunnen zijn. Dat zie je aan de goederen die worden gebracht. Naast kledingstukken en gezelschapsspellen zitten er analoge camera’s, typemachines en mooie serviesstukken tussen. Spullen waar iemand jarenlang plezier van heeft gehad en dat ook een ander gunt.”


In de winkel, tussen de rondscharrelende bezoekers, toont een man trots zijn schat. Een kunststof cd-rek met een deurtje. Onbeschadigd. Hij glundert: „Ik heb een grote cd-collectie; hier gaan wel meer dan twintig cd’s in.” Hij snuffelt nog wat verder en stuit nog op een dik boek van een enigszins onhandig formaat. Met zijn handen vol loopt hij naar buiten. Naar zijn fiets, met uitpuilende fietstassen. Hoe krijgt hij dit allemaal mee? „Dat wordt lopen”, lacht hij. Zelfs dat lijkt me een hachelijke onderneming. Misschien hebben Roos en David touw om het cd-rek te bevestigen op zijn fiets? Touw is er, maar helaas lukt het niet om het cd-rekje op de bagagedrager te binden. De man blijft lachen: „Dan moet ik toch lopen.”

Met het boek onder zijn zadel geklemd en een hand op het cd-rekje dat op de bagagedrager rust, schuifelt hij weg. Dan draait hij zich nog een keer om en zwaait. Even lijkt het erop dat alles op de grond klettert. Dat gebeurt gelukkig niet, langzaam vervolgt hij zijn weg. Hopelijk redt hij het tot zijn huis. In gedachten zie ik hem zijn favoriete cd’s in zijn nieuwste aanwinst plaatsen. Eenvoudigweg gegeven. •

Zie www.weggeefwinkels.nl voor het nieuwe adres van de Nijmeegse weggeefwinkel.