Door het kappen van Canadese populieren in de Ooijpolder door Staatsbosbeheer raken de laatste weken de gemoederen flink verhit. Actievoerders oordelen dat de door Staatsbosbeheer aangevoerde argumenten geen hout snijden en willen dat het vellen van de karakteristieke bomen wordt gestaakt. Dat de kwestie zo hoog is opgelopen lijkt het gevolg van gebrekkige communicatie.
Eind augustus berichtte Staatsbosbeheer de direct omwonenden van de op handen zijnde kapwerkzaamheden. Een van de aangevoerde argumenten voor het kappen van een flink aantal Canadese populieren was dat een groot deel van de bomen zijn langste tijd heeft gehad en in een groeiende staat van aftakeling verkeert, waardoor bij sterfte takken kunnen afbreken of hele stammen omvallen. Dit levert dan gevaar op voor bezoekers, maar bij situaties van hoogwater ook voor de scheepvaart en de omliggende dijken. Een ander argument is dat de boomsoort uitheems is en daardoor niet meer past in de huidige landschapsvisie. De gevelde bomen worden gebruikt als energiehout.
Bezoekers en omwonenden van de Bisonbaai en de wijdere Ooijpolder zijn kwaad over de kapwerkzaamheden van Canadese populieren in dit gebied door Staatsbosbeheer. Door middel van een haastig opgerichte stichting ‘Vrienden van de Bisonbaai’ riepen zij de afgelopen weken op om hun protestacties te ondersteunen. Aanvankelijk leek er weinig gehoor aan te worden gegeven, maar uiteindelijk drong de oproep ook tot de politiek door.
Landschapsfotograaf en aanwonende Hans Bol was het zo grondig oneens met de zienswijze en argumentatie van Staatsbosbeheer dat hij besloot een boze brief te sturen naar het plaatselijke krantje ‘de Rozet’. Andere boze mensen uit de Ooijpolder en Nijmegen lazen de brief en zo kwam het protestballetje aan het rollen. De acties van Staatsbosbeheer werden gezien als die van een olifant in een porseleinkast zonder respect voor de waarde van het landschap en de mening van bezoekers en omwonenden.
|
De bisonbaai in november 2002.
foto: Hans Bol
|
„De aangevoerde argumenten zijn voor mij bepaald niet sterk. Als uitheemse soort horen de Canadese populieren niet in het landschap thuis, maar de gallowayrunderen en konikpaarden, beide ook uitheems, worden met open armen ontvangen”, legt een zeer verbaasde Bol uit. „En wat het eventuele gevaar betreft: de bomen staan niet langs de straten, maar op plekken waar nauwelijks bezoekers komen. In de dertig jaar dat ik hier woon, heb ik nog nooit iets vernomen van vallende takken of bomen.” Bol ergert zich ook aan het feit dat slechts enkele omwonenden op de hoogte waren gesteld en anderen zoals hijzelf niet. Daarnaast maakte een inloopmiddag een dag voor de aanvang van het kappen inspraak bijna onmogelijk. „Overdag moeten mensen gewoon werken”.
Staatsbosbeheer begon op vrijdag 22 september met de populierenkap. Aanvankelijk belemmerden actievoerders enige tijd de werkzaamheden, maar bij de derde actie kregen ze van de politie te horen dat ze daarna hardere maatregelen konden verwachten in de vorm van schadeclaims. Het vizier richtte zich wederom op de politiek, die concreter gehoor gaf aan de kwestie. Zo werd Tweede Kamerfractielid voor de SP Krista van Velzen aangeschreven. D66-statenfractielid Pierre Cuypers wees op de juridische mogelijkheid om een voorlopige voorziening aan te vragen bij de rechter. Bij honorering van een dergelijkevoorziening wordt de kap stilgelegd tot is uitgezocht wie van de partijen gelijk heeft. De actievoerders willen inbrengen dat de besluitvorming niet zorgvuldig is geweest en het landschap onvoldoende is meegewogen.
Ook GroenLinks mengde zich in de discussie. Zo zegde een GroenLinks-jurist steun toe aan de Stichting Vrienden van de Bisonbaai. Wethouder van onder meer Milieu, Groen en Recreatie Jan van der Meer stuurde een e-mail naar het districtshoofd van Staatsbosbeheer Arjen Snel. Bij gebrek aan daadwerkelijke bevoegdheid verzocht hij de heer Snel toch de bomenkap te staken.
De bisonbaai in oktober 2006.
foto: Hans Bol
Gelegenheidsargument
Als deskundige geeft Jan den Ouden, universitair docent binnen de leerstoelgroep Bosecologie en Bosbeheer te Wageningen, zijn mening over de hele kwestie. „Wat de leeftijd betreft kunnen de bomen in principe nog jaren mee, alleen neemt de sterftekans van individuele bomen toe.
foto: Bart Duysens
|
Dat kan gevaar opleveren wanneer ze langs straten staan en als eigenaar ben je daarvoor aansprakelijk.”
Den Ouden begrijpt dat af en toe een boom kappen gedurende meerdere jaren hoge kosten met zich meebrengt en dat Staatsbosbeheer mede daarom grotere aantallen tegelijk wil aanpakken. Dat de gekapte bomen als energiehout worden verwerkt, vindt hij ook een legitieme reden. „Eventuele opeenhoping van afgedreven stammen bij hoogwater kan inderdaad gevaar en schade opleveren. Dat de bomen vanwege hun uitheemse aard niet in het landschap thuishoren vind ik echter een gelegenheidsargument.”
|
Den Ouden denkt dat de kwestie zo hoog is opgelopen door slechte communicatie. De boosheid van de bezoekers en omwonenden vertaalt zich naar het weerleggen van alle argumenten. Hij vindt het niet slim van Staatsbosbeheer om zonder overleg en inspraak zo’n koers te varen. „Als dergelijke instanties de moeite nemen om betrokkenen te overtuigen, lukt dat ook meestal wel. Nu is de sfeer verpest en kost het tien keer zoveel moeite om daarin te slagen”, meent Den Ouden. Hij vermoedt dat Staatsbosbeheer sterk heeft onderschat hoe de kwestie leeft bij de betrokkenen.
Heilig
Vanuit de Nijmeegse afdeling van Milieudefensie is een vergelijkbaar geluid te horen. Alex de Meijer, Secretaris van Milieudefensie en contactpersoon van de Bomenstichting Nijmegen: „Natuurlijk is niet alles wat Staatsbosbeheer doet heilig. Doordat het zich opvallend stilhoudt, weten de actievoerders de aandacht van de media en de politiek goed te trekken. Maar mensen met meer ecologische kennis van zaken vinden dat de betreffende bomen best weg mogen. Staatsbosbeheer kiest ervoor om de mooie populieren aan de zuidkant te laten staan. Het gaat om de bomen aan de noordkant en bij de Oude Waal en die vind ik eerlijk gezegd ook lelijk.”
De Meijer meent wel dat Staatsbosbeheer een erg rigoureus beleid voert en slecht communiceert, hetgeen het in andere situaties in het verleden ook heeft gedaan. Staatsbosbeheer is in Nederland de enige organisatie die slechts een keer per jaar en dan alleen achteraf verantwoording hoeft af te leggen over het rooien van bomen. Elke keer een nieuwe kapvergunning aanvragen is volgens hem ook onbegonnen werk, maar iets meer maatschappelijke controle op deze organisatie is wel wenselijk.
Via Bataforum kreeg GroenLinks lucht van de kwestie. Fractievoorzitter Miesjel Spruit: „Het is natuurlijk niet ons grondgebied, maar we hebben als fractie wel aan het college gevraagd alle beschikbare middelen aan te wenden om de bomenkap in elk geval tijdelijk stil te leggen. Het betreft een belangrijk en beeldbepalend stuk natuur met sfeer en schoonheid waar veel Nijmegenaren recreëren. Onze partij heeft al in het verleden aangegeven te willen investeren in het groen rond de stad, ook al is dat niet onze verantwoordelijkheid. Dan is het wel pijnlijk om te zien hoe er wordt ingegrepen in dit gebied.”
foto: Bart Duysens
Spruit vindt dat de rigide werkwijze van Staatsbosbeheer geen schoonheidsprijs verdient en zijn argumentatie noemt hij „op z’n minst vreemd”. De ecologische argumenten zijn niet onzinnig, maar de argumenten ten aanzien van het uitheemse karakter en het eventuele gevaar voor dijken vindt hij vergezocht. „Een vrachtwagen die over de dijk rijdt, kan er ook een gat in rijden.” GroenLinks vindt het belangrijk om de kapwerkzaamheden stil te leggen en de kwestie beter uit te zoeken. „Wat ons betreft blijven de bomen wel behouden. Een kale Bisonbaai, ik moet er ook niet aan denken.”
De komende tijd is het afwachten of de kwestie tot een voor beide partijen nog acceptabele overeenstemming komt. Mochten zij daar niet in slagen dan lijkt de stap naar de rechter de enige mogelijkheid voor de actievoerders om tot een weloverwogen uitspraak te komen. Voor de omwonenden en bezoekers is het dan wel te hopen dat niet alle populieren inmiddels al zijn gesneuveld. •
Naar boven