Het Lentse verzet tegen de voorgenomen dijkverlegging kan niemand ontgaan. De witte vlaggen, de spandoeken boven de A325, de borden langs de weg. Lent heeft een beter plan en doet er alles aan om Den Haag op andere gedachten te brengen.
Dit voorjaar nog neemt de Tweede Kamer een besluit. De Warande, het Lentse alternatief, is niet onbekend bij de parlementariërs. Daar hebben de bewoners wel voor gezorgd. Staatssecretaris van Verkeer en Waterstaat Melanie Schultz (VVD) doet er echter alles aan om de dijkverlegging door te laten gaan. Allerlei argumenten hiervoor passeerden de revue. Lent is niet overtuigd. De gemeenteraad ook niet, het KAN niet, de provincie twijfelt. Het laatste woord is nu aan de Tweede Kamer.
Na de overstromingen van 1993 en 1995 was het iedereen duidelijk: de pieken van het hoogwater vormen een bedreiging voor tal van gebieden in Nederland. Rijkswaterstaat bedacht daarop het plan ‘Ruimte voor de Rivieren’. Het land wordt daarin op een aantal plaatsen teruggegeven aan de rivier. Zo ook bij Lent.
Rijkswaterstaat wil de dijk driehonderd meter landinwaarts verleggen en de uiterwaarden laten onderlopen. Dat daarbij 57 woningen opgeofferd worden en 130 mensen moeten verhuizen, valt niet in goede aarde bij de Lentenaren. „De Lentse gemeenschap voelt zich door de politiek in de kou gezet”, schreven zij al in 2001 aan het college. De belanghebbenden verenigden zich en pakten gezamenlijk de strijdbijl op. Niet alleen degenen die huis en haard moeten verlaten, voelen zich bedreigd.
Een aantal woningen komt letterlijk in de schaduw van de waterkering te staan. De nieuwe scheidslijn in het dorp bepaalt dan het uitzicht. Bovendien weet het kwelwater zijn weg naar de kelders van de Lentenaren te vinden. Want deze dijk komt uitgerekend daar te liggen waar de grond rijk is aan grind. Het water kan er makkelijk tussendoor sijpelen, stellen de bewoners.
De Lentenaren hebben een ander voorstel om het tij te keren. In 2000 bedacht de vorig jaar overleden professor Wijbrand van Ellen een alternatief plan voor Lent. De emeritus hoogleraar waterbouwkunde vond het plan van het ministerie „broddelwerk” en onderbouwde zijn mening met argumenten en feiten. Van Ellen keek steeds naar de gevolgen van ambtelijke besluiten voor de mensen. Het lot van de Lentenaren ging hem aan het hart. Hij kwam met de oplossing van een extra geul in de uiterwaarden om het water af te voeren. De dijkverlegging is dan niet nodig.
Driemaal leverde Van Ellen het bewijs dat het alternatief goed of zelfs beter is. Op zijn initiatief en betaald uit eigen zak liet hij in 2001 de variant doorrekenen door het Waterloopkundig Laboratorium in Delft. Zijn idee over de geul klopte, het water zou in de geul sneller gaan stromen. Zo kan de rivier meer water afvoeren.
Vervolgens werd het plan meegenomen in een overheidsstudie naar de milieueffecten. Hieruit bleek dat de Lentse variant beter is voor het milieu. Ten slotte rekende het Centraal Planbureau uit dat het alternatief ook nog eens goedkoper is. Op 26 april 2005 concludeert het Centraal Planbureau: „Het veel goedkopere alternatief met een geul in de uiterwaarden verdient serieuze overweging.”
Ondanks deze bevestigingen is het steeds lastig om politieke steun te verwerven. Jan Rikken, voorzitter van de dorpsraad, begrijpt er soms niets meer van. „Het lijkt wel of we op een bewegend doel schieten, iedere keer veranderen ze weer van standpunt of van argument. Dat maakt het weerleggen van hun ideeën wel lastig.”
Dit voorjaar lijkt de Lentse strijd tot een hoogtepunt te komen. Begin maart nodigde de Lentse Federatie leden van de Tweede-Kamercommissie uit om het gebied met eigen ogen te bekijken. De leden van de commissie waren duidelijk onder de indruk. „De zoveelste foute aflevering in een verkeerde reeks”, zo beschreef GroenLinks-kamerlid Kees Vendrik de situatie.
In de daaropvolgende commissievergadering dwongen de leden een aantal beloftes af bij de staatssecretaris. Zij wilden antwoorden op de openstaande vragen. „Sommige mensen hebben niet eens antwoord gehad op hun brief. Iedereen heeft recht op een redelijke en nette reactie, ongeacht de inhoud”, zei Jan Boelhouwer (PvdA) verontwaardigd in een commentaar op de vergadering. „Voordat dat geregeld is, wil ik eigenlijk niet verder praten.”
Ook Janmarc Lenards, partijgenoot van Schultz, heeft kritiek. „Tot op heden is nog niet genoeg gekeken naar het alternatief. De eisen die de staatssecretaris stelt, zijn bovendien onvoldoende onderbouwd.” Schultz houdt eraan vast dat de rivieren straks 18.000 kubieke meter water per seconde moeten kunnen afvoeren. Uit onder andere Duits onderzoek blijkt dat deze eis onnodig hoog is. Bovendien stelt Schultz de eis niet overal in het land. Dat roept vragen op.
|
Het spandoek aan het viaduct boven de A325.
foto: Max van Wel
|
Het Lentse alternatief kan 16.500 kubieke meter aan. Om het eens te worden met de gemeente hebben de Lentenaren het plan van de geul uitgebreid met een plan waarin het gebied tussen de geul en de plaats waar het rijk een dijk wil, gereserveerd blijft. Er kan een aantal woningen op terpen worden gebouwd en er komt een verhoging in de vorm van de dijk om aan te geven dat de kans bestaat dat deze er in de verre toekomst mogelijk toch komt. Voorlopig kan het hier dan bij een warande blijven: een parkachtige omgeving.
De staatssecretaris speelt het spel hard. Zij lijkt koste wat kost te willen vasthouden aan het oorspronkelijke plan. Nijmegen moet negentig miljoen euro, een voorschot voor de tweede stadsbrug, terugbetalen aan de staat als het niet doorgaat. Want volgens de staatssecretaris valt de noodzaak van de tweede brug weg omdat er immers geen verkeershinder ontstaat als de dijk niet verlegd hoeft te worden. Bovendien neemt de kans toe dat de Ooijpolder toch moet dienen als noodoverloopgebied, stelt zij. Ze boezemt daarmee angst in bij de provincie.
„Spierballentaal”, zegt Rikken, „Ze knoopt allerlei dingen aan elkaar die niets met elkaar van doen hebben.” Hij trekt de integriteit van de bewindsvrouw in twijfel. „Het heeft niets meer met gezond verstand of feiten te maken. Wat is nu precies de reden dat het alternatief niet uitgevoerd kan worden?”
In de provincie vond Lent al eerder gehoor bij de SP en het CDA. De overige leden van provinciale staten beginnen langzamerhand ook te twijfelen aan hun eigen stelligheid. De steun vanuit ‘de regio’, zoals Schultz dat noemt, brokkelt steeds verder af. Op de commissievergadering van 29 maart jongstleden besloot de provincie een brief te sturen naar de staatssecretaris om haar te vragen nog eens goed naar het alternatief te kijken.
Deze maand vindt een hoorzitting plaats waar deskundigen hun mening over de dijkverlegging en de warande laten horen. Daarna is het woord aan de Tweede Kamer.
Naar boven