In alle levende cellen zit DNA. Dit erfelijk materiaal
bepaalt dat een mens er niet uitziet als een hond, en minder goed kan blaffen.
Het zorgt ervoor dat een sperzieboon geen aardappel is. Maar er kan ook aan
gesleuteld worden. Een groep Nijmegenaren voert hiertegen actie.
Vorig jaar zagen Els van Dongen en Luc Buur op de Belgische televisie een
documentaire over het chemiebedrijf Monsanto. Dat schudde hen wakker. Deze
firma sleutelt aan de erfelijke eigenschappen van plantenzaden. Op dat
aangepaste erfelijk materiaal heeft het bedrijf een patent. De technologie
waarbij genen worden aangepast om de eigenschappen van plant of dier te
veranderen, heet gentech.
Van Dongen: „Toen ik die documentaire zag, schrok ik. In de Natuurwinkel,
waar ik werk, ben ik de dvd gaan verkopen. Vervolgens besloot ik na
sluitingstijd in de winkel consumentenavonden te houden. Omdat er nogal wat
risico’s kleven aan de gentech, zijn we actie gaan voeren om Nijmegen
gentechvrij te verklaren.”
Buur: „Met het gentechvrij verklaren van Nijmegen willen we bereiken dat
er op Nijmeegs grondgebied geen genetisch aangepaste voedselgewassen in het
open veld mogen staan. Zodra je gentechgewassen loslaat in de natuur maak je
daar een groot laboratorium van, met onbekende uitkomst. Als gentechplanten
kruisen met gewone planten is dit niet meer terug te draaien. Zo is in Canada
veel natuurlijk koolzaad al vermengd met kunstmatig gentechkoolzaad. Regels
voor een verplichte afstand tussen gewone en gentechgewassen kunnen dit niet
voorkomen. Zo komen gentech-planten ongewenst tussen de gewone planten terecht.
Monsanto claimt dan dat de
boeren moeten betalen voor het patent, terwijl deze niet eens hun planten
gebruikt hebben.”
|
|
|
De gentech-industrie beweert dat genetisch aangepaste gewassen een oplossing
voor het voedselprobleem kunnen bieden. Buur reageert hierop geprikkeld.
„Dat is een verkooppraatje en ook een fabel. Mensen in derdewereldlanden
hebben vaak geen geld voor voedsel, dus ook niet voor gentechvoedsel. Bovendien
blijkt de opbrengst van aangepaste gewassen niet hoger te zijn dan bij de
natuurlijke variant. Goedkope gentechsoorten uit het buitenland verdringen vaak
de lokaal groeiende soorten. Zo wordt goedkope mais uit Amerika gedumpt op de
Mexicaanse markt. De bedrijven zijn gericht op het creëren van
monoculturen, grote gebieden met dezelfde soort. De techniek verdringt daarmee
boeren die op kleine schaal werken. Er zijn gevallen bekend waarbij kleine
boeren van hun grond verjaagd zijn ten gunste van grote bedrijven.”
Knippen
Van Dongen: „We hebben de afgelopen maanden voor acht supermarkten
gestaan om handtekeningen te verzamelen. Ruim drieduizend hebben we er nu,
waarvan vele ook via internet. Oudere mensen zijn meestal niet zo’n
voorstander van ‘dat gerommel met de natuur’. Jonge hogeropgeleiden
komen vaak met argumenten over het oplossen van het voedselprobleem en dat het
een veelbelovende techniek is.”
Buur: „Er is een jonge knip-en-plak-computergeneratie. Op de computer kun
je plaatjes en muziek knippen en plakken, en zij denken dat het net zo simpel
ligt bij gentech. Alles wat kan, dat mag, en als de techniek beschikbaar is,
gebruik je die.”
Volgens minister Verburg van landbouw is het een voldongen feit dat er
gentechgewassen komen. Hierbij verwijst ze naar de positieve beoordeling van
gentech door de European Food Safety Authority (EFSA), die in de EU de
voedselveiligheid controleert. Buur: „Wij twijfelen aan de
onafhankelijkheid van EFSA, want een groot deel van de leden heeft banden met
het bedrijfsleven. In tegenstelling tot het CDA, de partij van de minister,
zijn veel politieke partijen tegen gentech. Het lijkt erop dat ze bij Landbouw
dit niet willen horen. In de Nijmeegse politiek proberen we de partijen ertoe
te bewegen om zich bij ons initiatief aan te sluiten. GroenLinks probeerde het
in 2004 al, dus die krijgen we wel mee, en van de SP verwachten we het ook wel.
Lijst Koekoek hebben we sowieso al mee. Politici op gemeenteniveau vinden vaak
dat alleen Den Haag hierover gaat. Maar zolang er landelijk niets gebeurt, is
het verstandig om het op lokaal niveau te regelen.”
Volgens Van Dongen is er in ons land een gebrek aan kennis over de afkomst van
voedsel. „Mensen zijn onverschillig over wat er op hun bord verschijnt.
Daardoor vindt er ook niet snel een mobilisatie plaats tegen de
gentech-industrie. Met onze werkgroep Nijmegen Gentechvrij proberen we
bewustzijn te creëren. Culemborg is ons voorgegaan als stad die zich
gentechvrij heeft verklaard. Wij hopen ze te volgen.” •
www.gentechvrijvoedsel.nl